ماه رمضان

جهان شناسی -> کتاب شانزدهم: زمانها -> فصل 357 : ماه رمضان

همچنان در حال ویرایش و افزودن ...

خصوصیات ماه رمضان

قرآن کریم: «اى کسانى که ایمان آورده‌اید روزه بر شما مکتوب شد، چنانکه بر آنان که پیش از شما بوده‌اند واجب شده بود. امید است که باتقوا شوید   »

ماه رمضان، ماه خداست. ماه رمضان، بدین سبب رمضان نامیده شده است که گناهان را مى‌سوزاند. نگویید: رمضان آمد و رمضان رفت؛ چون رمضان یکى از نام‌های خداوند متعال است، بلکه بگویید: ماه رمضان.

  ماه برکت است. ابتدایش رحمت است و میانه‏‌اش مغفرت و پایانش آزادى از آتش. در این ماه شما به میهمانى خدا دعوت شده‌اید. درهاى آسمان  شب اول ماه رمضان گشوده می‌شود و تا آخرین شب این ماه بسته نمی‌شود. زمانی که هلال ماه رمضان نمایان شود، درهاى آتش بسته می‌شود و درهاى بهشت گشوده می‌گردد و شیاطین به زنجیر کشیده می‌شوند. خداوند برای هر شیطان سرکش هفت فرشته‌اش را وکیل قرار داده و تا پایان ماه آنها را رها نمی‌کنند. خداوند ماه رمضان را میدان مسابقه اى براى مخلوقاتش قرار داده تا براى (کسب) خشنودى او به وسیله‌ی اطاعتش از یکدیگر پیشى گیرند. در این ماه نفسهاى شما تسبیح خداست و خواب شما عبادت است و اعمال شما پذیرفته و دعایتان به اجابت مى‌رسد. در این ماه روزیها قسمت و اجلها نوشته مى‌شود و در آن نام هاى میهمانان خدا که بر او وارد مى‌شوند، نوشته مى‌گردد. در این ماه شبى هست که عمل در آن از عمل هزار ماه بهتر اس.

وقایع این ماه:

قرآن کریم در ماه رمضان بصورت یکجا و مجموع، به بیت المعمور نازل شد، سپس در مدت بیست سال بر پیامبر اکرم(ص) (به تدریج) نازل شد.

صحف ابراهیم در شب اول ماه رمضان، تورات در روز ششم ماه رمضان، انجیل در روز سیزدهم،  و زبور در روز هیجدهم ماه رمضان نازل شد. {ماه نزول کتابهای آسمانی}

اطلاعات تاریخی:

پیامبر خدا (ص) در ماه رمضان به جنگ بدر رفت و مکّه را در ماه رمضان فتح کرد. جنگ تبوک نیز در اول ماه رمضان رخ داد. غزوه حنین در سی‌ام این ماه،

درباره تاریخ میلاد امام محمد تقى(ع)، معروف به جوادالائمه(ع)، تاریخ‌های مختلفی توسط مورخان نقل شده است؛ برخى ۵ ماه رمضان، برخى ۱۵ ماه رمضان و برخى ۱۹ ماه رمضان و عده‌اى نیز دهم ماه رجب را روز تولد آن حضرت ذکر کرده‌اند.

وفات حضرت خدیجه دهم این ماه است. تاریخ ضربت خوردن امیرالمؤمنین و شهادت آن حضرت نیز مشهور است.

در روز اول ماه رمضان سال ۲۰۱ هـ.ق مردم با حضرت رضا (ع) به عنوان ولایتعهدی بیعت کردند.

عروج حضرت عیسی (ع) به آسمان چهارم را اول ماه رمضان ذکر کرده‌اند.

مرگ مروان نیز در اول این ماه مبارک روی داده.

افعال ائمه در این ماه:

امام رضا علیه السلام : امیر المؤمنین (ع) سه شب را نمى خوابید؛ شب بیست و سوم ماه رمضان ، شب عید فطر و شب نیمه ماه شعبان ؛ در این شبها ، روزیها تقسیم و مدّت عمر و هر آنچه در آن سال رخ خواهد داد ، تعیین مى‌شود (بحارالانوار 97 / 88 / 15)

رسول خدا (صلى الله علیه و آله) ده روز آخر ماه رمضان را در مسجد اعتکاف مى‌کرد و بسترش را جمع می‌کرد. و هر سال که این دهه را در مسافرت بود ، سال بعد بیست روز معتکف مى‌شد.

امام سجّاد (علیه السلام) در ماه رمضان جز به دعا و تسبیح و استغفار و تکبیر لب نمى گشود.

تعداد روزهای ماه:

نکته: در برخی کتابهای معتبر حدیث اینگونه نقل شده است که ماه رمضان همواره سی روز است و هرگز ناقص نمی‌شود. درباره تفسیر این روایات بین علما اختلاف است؛ عده‌ای از بزرگان قدما آن را تأیید نموده‌اند و عده‌ای آن را به ناقص نشدن ثواب روزه (در صورت ۲۹ روز بودن ماه) تفسیر کرده‌اند و بسیاری از متأخرین این روایات را ضعیف دانسته‌اند. والله اعلم.

کارهای سفارش‌شده در ماه رمضان

روزه

قرآن: ای افرادی که ایمان آورده اید! روزه بر شما مقرر شد، همانگونه که بر پیش از شما نیز مقرر گشت، تا باتقوا شوید.

امـام صـادق (ع): روزه ماه رمضان را خداوند بر هیچ یک از امتهاى پیش از ما واجب نکرد. بلکه روزه ماه رمضان را فقط برپیامبران واجب کـرده بود. اما این امت را (بر امتهاى گذشته) به وسیله وجوب روزه این ماه فضیلت داد و روزه آن را هم بر رسول خدا(ص) و هم بر امت او واجب فرمود.

امـام سـجـاد (ع ) در دعـاى وداع بـا ماه رمضان: و به وسیله این ماه، ما را بـر سایر امتها برتری دادى و با فضیلت آن , ما را برگزیدى ,و نه پیروان دیگر آیینها .

کیفیت روزه

روزه‌ی قلب (از فکر گناه) بهتر از روزه زبان است و روزه زبان بهتر از روزه شکم.

آنگاه که روزه مى‌گیرى باید چشم و گوش و مو و پوست تو هم (از گناه) روزه‌دار باشد.

حضرت زهرا (س): روزه دارى که زبان و گوش و چشم و جوارح خود را حفظ نکرده روزه اش به چه کارش خواهد آمد؟!

روزه اجتناب کردن از حرام است همطور که فرد از خوردنى و آشامیدنی پرهیز مى‌کند.

امیرالمؤمنین (ع): روزه نفس از لذتهاى دنیوى سودمندترین روزه‌هاست.

امیرالمؤمنین علی (ع): چه بسا روزه‌دارى که از روزه‌اش جز گرسنگى و تشنگى بهره‌اى ندارد. خوشا افطار زیرکان.

امام باقر(ع): روزه‌ی کسى که امامش را نافرمانى کند و بنده فرارى (قبل از زمانى که برگردد) و زنى که اطاعت شوهر نمی‌کند (تا قبل اینکه توبه کند) و فرزندى که نافرمانی پدر و مادر را نموده (=عاق والدین) (تا قبل سربه‌راه شدن) مقبول نیست.

علت وجوب روزه ماه رمضان

امـام صـادق (ع) : عـلت روزه گرفتن آن است که به سبب آن توانگر و تهیدست برابر شوند، زیرا تـوانـگـر رنج گرسنگى را نمى‌داند تا به تهیدست رحم کند، چرا که توانگر هرگاه چیزى بخواهد مى‌تواند آن را فراهم آورد.
خداوند عـزوجل خواست تا میان آفریدگانش برابرى (و همدردى) ایجاد کند و رنج گرسنگى و سختى را به توانگر بچشاند تا بر ناتوان دل بسوزاند و به گرسنه رحم کند.
 امام رضا(ع ) : (خداوند روزه ماه رمضان را واجب نمود) تا مردم رنج گرسنگى و تشنگى را بچشند و به نیازمندى خود در آخرت پى برند و روزه دار بر اثر گرسنگى و تشنگى که به او مى رسد, خاشع و ذلـیل و فروتن و ماجور وطالب رضا و ثواب خدا و عارف و صابر باشد و بدین سبب مستوجب ثواب شود کـه روزه مـوجب خوددارى از شهوات است , نیز تا روزه در دنیا پندگوى آنان باشد و ایشان رادر راه انـجام تکالیفشان رام و ورزیده کند و راهنماى آنان باشد , در رسیدن به اجر و به اندازه سختى تـشنگى و گرسنگى که نیازمندان و مستمندان در دنیا مى چشند , پى ببرند و در نتیجه ,حقوقى را که خداوند در داراییهایشان واجب فرموده است , به ایشان بپردازند.
ـ فاطمه زهرا(ع ) : خداوند روزه را براى استوارى اخلاص، واجب فرمود.

دعا

دعاى روزه‏‌دار ردّ نمی‌شود. بر شما باد در ماه رمضان به بسیارىِ استغفار و دعا. ماه رمضان ماه استغفار، ماه روزه و ماه دعا است. دعاى شما در این ماه(رمضان) به اجابت مى‌رسد. خداوند در هر شبِ ماه رمضان مى گوید: «به عزّت و جلالم سوگند ، به فرشتگانم دستور داده‌ام درهاى آسمان‌ها را به روى بندگان دعا کننده‌ی من، اعم از مرد و زن، بگشایند.

استغفار

بدبخت واقعى کسى است که این ماه(رمضان) را پشت سر گذارد و گناهانش آمرزیده نشود. جان شما در گرو اعمال (نادرست) شما است؛ پس آن را با استغفار آزاد کنید. هر که ماه رمضان را درک کند و سپس مورد مغفرت قرار نگیرد، خداوند او را (از رحمت خود) دور گردانده است. کسى که در ماه رمضان آمرزیده نشود، پس در کدامین ماه آمرزیده خواهد شد؟!  کسى که در ماه رمضان آمرزیده نشود، تا ماه رمضان سال آینده آمرزیده نمی‌شود، مگر در (صحرای) عرفه (در روز عرفه) حاضر شود.

تلاوت قرآن

در ماه [رمضان] قرآن بسیار تلاوت کنید. هر کس ماه رمضان یک آیه از کتاب خدا را قرائت کند مثل اینست که درماههاى دیگر تمام قرآن را بخواند.

افطاری دادن

افطارى دادن به برادر روزه‏‌دارت از روزه‏‌ات بهتر است.

** برترین کارها در این ماه خویشتندارى از حرامهاى خداوند عز و جل است.

ایام خاص:

شب قدر

قلب ماه رمضان شب قدر است. فرشتگان در این شب به اذن خدا فرود می‌آیند و جمیع مقدرات بندگان را در طول سال تعیین میکنند. آغاز سال (برای محاسبه اعمال در درگاه الهی) شب قدر است. در آن شب برنامه سال آینده نوشته می‌شود. تقدیر اعمال در شب نوزدهم انجام مى‏‌گیرد و تصویب (ابرام) آن در شب بیست و یکم است و امضا در شب بیست‏ و سوم صورت می‌گیرد.

شب قدر برتر از هزار ماه است. یعنی کار نیک در شب قدر از کار نیک در هزار ماه که در آنها شب قدر نباشد بهتر است.